Alúdese á lingua literaria na época de Rosalía de Castro e á postura dalgúns dos escritores máis representativos. En primeiro lugar, Ramón Lorenzo describe o panorama lingüístico de Galicia nos comezos do século XIX (presión do castelán dende o século XIII e perda da ocasión para a fixación no século XVI).

A continuación analízanse as obras máis destacadas do momento e atópase unha grande unidade lingüística no fundamental e acertos na escolla das solucións empregadas. Nos primeiros tempos os escritores tiveron en conta o castelán e adoptaron solucións vulgares ou imaxinarias para fuxir da semellanza con aquel. A base desta lingua literaria, a falta de tradición escrita, é a lingua falada.

Máis adiante, o estudoso dedícalle unha páxinas a Xoán Manuel Pintos porque considera que a súa lingua está a maior altura cá utilizada polos escritores posteriores.

Ramón Lorenzo conclúe que o fundamental é que todos os autores escribiron en galego e contribuíron ao rexurdimento da lingua, a pesar das súas dificultades e carencias.